Нийтлэлд дурдагдаж буй 120,000 хүн маань өнөөдөр албан бус тоогоор 220,000 болсныг дурдууштай. 10 жилийн дараа энэ тоо хэд хүрэх вэ блогчид оо? Энэ хүмүүсийн хэдэн хувь нь нутаг буцах вэ?
УИХ, ЗГ авилгалд идэгдсэнээ хүлээвэл "нүүдэлчин" Монголчуудын тал нь нутаг буцнаЛхагва, 11/30/2005 - 20:27
Нэгэн зүйл. 2004 оны УИХ-н сонгуульд 1 сая 280 мянга орчим хүн сонгогчийн нэрсийн жагсаалтад орсноос 1 сая 52 мянган хүн буюу 82.2% нь сонгуульд оролцсон байна. Гэтэл барагцаалсан тоогоор 120 мянган иргэд харь оронд ажил хийж амьдралаа дээшлүүлэх, боловсрол олох, бас ядуурлаас гадна улс төр, нийгмийн эрүүл бус тогтолцоо, авилгал, худал хуурмагаас дайжиж харь оронд бядан явааг та бид сайн мэднэ.
Нийгмийн дээд дундаж давхарга, сэхээтнүүдийн жинтэй төлөөлөл болсон энэ 120,000 иргэд нийт сонгогчдын 10% -д дөхөж байна. Гадаадын ямар ч зээл тусламжийн нийт дүнгээс илүү их хөрөнгө оруулалтыг бүрдүүлдэг, Монголын олон өрх гэрийн санхүүгийн гол хөшүүрэг болсон, бас хамгийн шударгаар цэвэр мөнгө хийдэг масс болсон энэ хүмүүсийг төр мартвал, нөгөө Баабарын үг биеллээ олно байх даа.
Нэгэн зүйл. Гадаадад гарсан Монголчуудын дийлэнхи нь илүү либерал үзэлтэй байдаг нь Интэрнэт дээр хийгдсэн судалгаа, санал асуулга, практикт ажиглагдаж байдаг. Энэ нь Ардчилсан хувьсгалын үр нөлөөнд чөлөөтэй зорчих боломж олдсоныг сайшаан талархаж явдагийнх, мөн илүү радикал бодлогыг дэмждэгийнх байх. Иймд УИХ-д дийлэнхи болсон МАХН–ын дараагийн сонгуулийн амжилтанд энэ бүлэг хүмүүс сөрөг үр дүн авчирах магадлалтайг тооцож, гадаадад суугаа Монголчуудын тухай сонгуулийн хуульд хамруулахгүй байх ашиг сонирхол бас буйг дурдууштай.
Нэгэн зүйл. Хэрэв АНУ-д цагаачдыг дэмжсэн хууль батлагдвал, 12,000 Монголчууд бүгд л ногоон картаа авахаар зүтгэнэ. Тун удалгүй АНУ-ын иргэн болоод бүгд Монгол улсын иргэншилээсээ татгалзах болвол яах вэ? Сүүлийн 10 жилд 120,000 хүн буюу сонгогчдын 10% нь гадаадад гарсан энэ миграцийн эрч хэвээр байвал 2010 он гэхэд 20%, 30% нь гадаадад гарсан байх болно. Сонирхолтой л дүр зураг. Сонгуулийн хуульд гадаадад байгаа энэ 10% -ийнхаа эрх ашгийг харгалзсан нэмэлт өөрчлөлт оруулбаас энэ нь эргээд өрхийн тэргүүлэгч нар нь "хүүхдүүдээ" хаана яаж явааг тоймлон харж - үндэсний томоохон цогц мэдээллийн сантай болох, үүнээсээ уламжилаад төрийн бодлогоо зөв зүйтэй явуулах давхар ач холбогдол оршиж буй. Мөн эдгээр хүмүүсээ эх оронд нь чөдөрлөх, аргамжаатай байлгах нэгэн тулхтай төрийн бодлогын эх үүсвэр болох бус уу?
Нэгэн зүйл. Угтаа АНУ-ын болоод бусад өндөр хөгжилтэй орнуудын визний бодлого хатуу байгаа нь Монголын төрд маш хэрэгтэй болж хувирч байна. Хэрэв АНУ-ын элчин визээ чөлөөтэй дардаг болчихвол Монголд үлдэх хүмүүс: Баячууд, Хятадууд, чааваас гэж нөгөө траншэйнийхан үлдэж; дээрэлхүүлдэг, ажил хийдэг "ард түмэн" байхгүй болох байх даа.
А) Би эндхийн компанид (яахав орж чадвал) олон арван мянган долларын цалинтай, хэдэн арван сая долларын эргэлттэй компанид хүчээ өгч түрүүвчээ зузаалж, жинхэнэ ажлын дадлага туршлага эзэмших үү?
Б) Эсвэл би Монголд авилгал, танил талын ачаар эсвэл яахав авъяасаараа засгийн газарт ч юм уу, нэгэн төрийн байгууллагад очиж зангиа зүүж, улсын тэрэг хөлөглөсөн хурган дарга болчихоод цалин бага тул яалт ч үгүй "ИГРА" -нд татагдаж, тусламж, төслийн мөнгөнөөс "хамтарч цохих" уу? Ийнхүү эх орондоо "ноён" болж амьдрах нь үнэн бат тансаг биш үү? Уурхай, түүхий эдийн наймаа, хууль бус хятадуудыг ажиллуулах, гааль дээр "ажиллаж", хятад хүнд монгол паспорт зарах бас ашигтай сонсогдож байна шүү!
Б-г сонгосон нөхөр Монголд цэвэр бизнэс хийж амжилттай явахыг, эсвэл шударга Доржийн хувийн компанид боломжийн цалингаар ажиллах боломжтойг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ бүх зүйл тийм ч амар биш! Ядаж л даруухан байж, муувтар хувцас өмсөхгүй бол траншэйнд "өсөж хүмүүжсэн" захын банди нараар орцонд турибадуулна. Хамаагүй үнэнийг ярьж явбал нөгөө "барьдаггүй, баригддаггүй дамшигууд" нийлж байгаад түүнийг Зориг агсаны араас диваажин руу bye bye болгоно.
Тэгээд яадаг ч бай А-г сонгох нь дийлэнхи нь л дээ. Нэгд. Баттөр залуу хүн тул мөнгө хийж, илүү ихийг үзэж, дэлхийн статустай хотын таван одтой буудлын 69 давхарын баарнаас үнэтэй шарз захиалж шөнийн хотыг ажин суух, шударга олсон мөнгөөрөө Prada-гаас 200 долларын сороочик авах - тэгж заншихийг илүүд үзнэ. Хоёрд. Баттөр бол Монголын нийгмийн гажууд тогтолцооноос зугтаж, "Монгол сайхан болохыг" хүлээж байгаа "улс төрийн орогнол" –оор гадаадад суугаа ид залуу - монгол залуу.
Хятад хэзээ ч Монголыг цэргийн хүчээр эзлэхгүй. Энэ нь Иракийн дайн болоогүй бол Буш Монголд хэзээ ч 4 цагаар айлчилахгүй байсантай адил үнэн юм. Тийм үе, менталити бол түүх болсон, өнгөрсөн зуунд болсон. Харин бид өөрснөө боловсорч, нийгмээ эрүүлжүүлж, Н.Энхбаяраас өгсүүлээд бүгд ядаж л таргалахгүй байхаар хоолны дэглэм барьж мэддэг, наад зах нь америкийн нүүр царай болсон Буш шиг өглөө бүр гүйдэг идэвхитэй амьдралын хэв маягтай болсон цагт монгол "хятадад эзлэгдэхгүй". Тэр цагт Ерөнхийлөгчийн айлчилалын үеэр Монголын нийслэлийг CNN-ээр 1 минутын дотор Ulan-Bator, Ulaanbaatar гэж хоёр янзаар дэлгэцний буланд бичихгүй, тэр цагт Буш Хятадад хаалга андуурч будилахад барууны телевизүүд "Монголоос мэдээлэв" гэж доош хийхгүй… Монголын УИХ, ЗГ коррупцид идэгдсэнээ хүлээж энэ Даваа гаригт огцордог Канадын засгийн газар шиг байж чадвал өнөө гайхал 120,000 "нүүдэлчин" Монголчуудын тал нь маргааш шууд нутаг буцна....
ГАДААДАД АМЬДАРЧ БАЙГАА МОНГОЛЧУУД СОНГОХ ЭРХЭЭ ЭДЛЭХ ЁСТОЙ
Хэлэлцүүлэг үргэлжилж байна…
Сан Франциско хотын Pacific Marketing компани, Монгол дахь Хулан Системс компанитай хамтран сансрын холболтын өндөр технологийг ашиглан Улаанбаатар TҮ (UBS) - ээр дамжуулдаг Америк Монголыг холбосон шууд нэвтрүүлгийн ээлжит дугаар амжилттай явагдлаа. УБ-н цагаар Ням гарагийн 14 цагт цацагдсан энэ удаагийн шууд нэвтрүүлэг нь АНУ төдийгүй бусад оронд суугаа Монголчуудын иргэний, улс төрийн эрхийн асуудлийг хөндсөнөөрөө чухаг байв. "Гадаадад сурч, ажиллаж, амьдарч байгаа Монголчууд Yндсэн хуулиар олгогдсон сонгох эрхээ эдлэхийн төлөө" сэдвийн дор явагдсан тус нэвтрүүлэгт Улаанбаатараас УИХ–н гишүүн асан Б.Долгор, СЕХ-ны нарийн бичгийн дарга Ж. Сүхбаатар, Сан Франциско хотоос Бэй Ареа-гийн Монголчуудын холбооны ерөнхийлөгч, Техникийн ухааний доктор Ш.Баатар, Армстронг компаний ажилтан, дипломатч Д.Лувсанжамбаа, Оаклонд дахь "5 Ten" хип хоп хамтлагийн дуучин 18 настай залуу сонгогч Э.Чинбат, Pacific Marketing компаний захирал, хууль зүйн ухаанын мастер, хуульч М.Батжаргал, эдийн засагч Б.Хэрлэнчимэг нар, Чикаго хотоос Цахим Өртөө ТББ-г төлөөлж программист Д.Сайнбаяр оролцлоо. Харамсалтай нь оролцох ёстой байсан УИХ–н эрхэм гишүүд бүгд ажил гараад ирж чадахгүй болсноо нэвтрүүлэг эхлэхээс хэдхэн минутын өмнө мэдэгдсэн байна. UBS TҮ-н найруулагчийн хэлснээр ерөөсөө Жорж Бушийн айлчилалтай холбогдож энэ нэвтрүүлэгт оролцох ёстой төрийн байгууллагын албаны хүмүүс дээр дооргүй бүгд "их завгүй" байснаас уг нэвтрүүлэг олон хоногоор хойшлогдсон гэнэ.
Нэвтрүүлэгт оролцсон бүх оролцогчид гадаадад байгаа Монголчууд сонгуульд оролцох боломжоор хангагдах нь цаг үеийн зайлшгүй шаардлага гэдэгтэй санал нэгтэй байлаа. Харин сонгуульд өгөх саналыг хэрхэн хураах вэ, практикт хэрхэн хэрэгжүүлэх вэ, булхай будлианаас хэрхэн сэргийлэх вэ, гадны ямар туршлага байна вэ, аль нь хамгийн үр ашигтай вэ гэсэн асуудлууд мэтгэлцээний гол бай болов. Сонгуулийн саналыг хураах үндсэн гурван арга байгаа нь
1. шуудан
2. ЭСЯ, консулын газар биеэр очиж өгөх
3. цахим технологи ашиглах буюу энэ гурван аргыг ухаалгаар хослуулах явдал юм. Мөн сонгуулийн тойрог, сонгогчийн оршин суугаа харьяаллын талаар санал бодлоо солилцлоо. Нэвтрүүлэг товлосон цагаасаа 15 минутаар илүү үргэлжилж, нэвтрүүлгийн дараа зурагт үзэгчдээс маш олон санал хүсэлт хүлээн авсныг UBS TV мэдээлжээ. Энэхүү нэвтрүүлэгт гадаадад суугаа жирийн иргэдээс нас, хүйс, мэргэшилийн ялгааг үл харгалзан оролцуулж, тэдний дуу хоолойг сонсгох, монгол дахь зурагт үзэгчидэд гадаадад суугаа монголчуудын сонгуульд оролцох эрхийн тухай ухуулан сурталчилахийг Pacific Marketing компаниас нэвтрүүлгийн бодлого болгон баримталсаныг энд онцлон тэмдэглэе.
Шинэ сонгуулийн хуулийн төсөлд энэ бүх асуудал хамрагдаад УИХ-аар батлагдах эсэх нь одоогоор тодорхой бус байна. Харин УИХ-н гишүүд, СЕХ энэ сэдвээр хийсэн мэргэжилийн судалгаа, хуримтлуулсан туршлага, мэдээллээр хомс, гадны мэргэжилтнүүд, агентлагтай туршлага солилцоогүй байгаа нь нэвтрүүлгийн явцад анзаарагдлаа. Нэвтрүүлгийг хааж М.Батжаргалын хэлсний адил "энэ хэлэлцүүлэг үргэлжилэх болно". Бороо орсны дараа цув нөмрөх бус, ирж яваа давалгааг харж, сөрж хөдөлж чадах нь аль ч засгийн чансааг илтгэх хэмжүүр байдаг. Даяаршилын эринд бидэнд тийм л засгийн бодлого хэрэгтэй байна.
Мэтгэлцээн үргэлжилнэ. Цуврал нэвтрүүлгийн дараагийн дугаар: Америкт төрсөн John Dorj ba Jessica Dorj нарын хувь заяаны тухай буюу "Давхар Иргэншилийн асуудал"...
Цахим Өртөө Холбоо ТББ-н УЗ-ийн гишүүн Д.Сайнбаяр
3 comments:
Ta sain baina uu. bi shine mongol surguuli deer hiisen yariltslagad chine oroltsoj bsima. tegeed tanaas delhiin hun gej yag yug yariad bsnai sain oilgosonguildee. ta tailbarlaad ogohguiyu. namuunaa
Sain baina uu Namuun aa.
Yarianiihaa dunduur bi ene ugiig hed heden udaa hereglesen. Delhiin hun gej minii tusuulul l duu. Yamar negen iim tiim gesen todorhoilolt ugui. Chi uuruu ch uuniig todorhoilj bolno. Google-eer jishee ni cosmopolitan, world citizen gej haigaad uzej bolno. Gehdee tend oldoh todorhoilolt ni minii hereglej baisan sanaatai zarchimiin huvid ih yalgaatai. World citizen bol uls ornuudiin hil hyazgaariig uguisgej, delhii bol neg uls gesen sanaagaar (magad dayarshliin tuil) amidaragch, ter uzel sanaag demjigch gej oilgoj bolno.
Harin ta bugded sanaagaa oilguulah gej hereglesen delhiin hun gesen model ni delhiin haana ch yavsan medleg bolovsrolooroo gologdohgui, ezemshsen mergejiliin tani tuvshin, chadvar ni une tsenee aldahaargui, delhiin irgediin yariltsdag gol heluudees yadaj negiig ni saitar ezemshsen (mongol heltei hun zuvhun 9 saya huntei oilgoltsono, 9 saya hunii oyunii buteelees l hurtene, harin jishee ni angli hel ezemshvel ....yamar baih ni todorhoi)
Yamartaa ch asuudald handahdaa Mongol standartaas gadna, Delhiin standartaar handaj, ter hemjeenii baij chadval, chi saya uuriiguu bolood Mongol ulsaa Delhiin devjeend undurt urguj chadna. Chamd ene tailbar her sanagdaj baina? Chi ene talaar yu gej bodoj baina? Yer ni ter Delhii buurunhii bish gej nom garsan baigaa, ter nomiig olj unshval olon asuultiin hariu bas oldoh baih gej bodoj baina. Zaaval unshaarai gej zuvlumuur baina.
Erhem duugiin iim idevhitei, iim uhaalag baigaag haraad baharhaj baina.
Gadaadad baigaa mongol bolgon shal ugaah, ayaga ugaah zereg har bor ajil hiideggui gedgiig yunii umnu temdegleh heregtei. Business erhleed yumuu, mergejleeree ajillaad nutgiin ulsiig ni 'zaraad' udirdaad yavaa uls ch bii. Gadni huntei ger bul bolj irgenshilee solison uls dotor ch udur bolgon mongol on line soninoo unshaad mongolchuudiin ajil turuld ni tuslaad yavdag humuus ch baidag. Ene buh hunii huch, oyunii nuutsiig tsaash tulheh buruu sanagdana.
Post a Comment